Sinds ik met Vertaalambities ben begonnen, heb ik al meerdere keren de vraag ontvangen hoe ik precies klanten zoek en vind. Ik vind het altijd moeilijk om te antwoorden op die vraag. Lange tijd dacht ik namelijk dat veel gepaard ging met toeval: een gesprek dat je met iemand voert, een mail naar een vertaalbureau dat toevallig op zoek is naar een vertaler, een kennis die je naam terloops vermeldt, enz.
Ik geloof na zoveel jaren nog steeds dat veel afhangt van toeval, maar ondertussen begrijp ik ook dat je dat toeval een ‘duwtje’ in de juiste richting kunt geven. Alles draait namelijk rond zaadjes. Zaadjes die je overal plant en die vervolgens uitkomen. Dat kan meteen zijn, maar dat kan ook jaren duren.
Klanten vinden is een langdurig proces, maar ook een cumulatief proces. Elke actie die je onderneemt is een nieuwe laag. En naarmate die laagjes zich opstapelen, creëer je meer zichtbaarheid en trek je meer klanten aan. Schrijf je bijvoorbeeld elke week een artikel op sociale media, dan trek je geleidelijk aan meer volgers aan en op een dag – een jaar later of twee jaar later – zal er iemand je contacteren en vrolijk melden dat jouw berichten hem geïnspireerd hebben.
Maar welke zaadjes kun je nu precies leggen? Er zijn duizend-en-een strategieën om met klanten in contact te komen, maar ik leg je graag al enkele acties uit waarmee je als beginner mee aan de slag kunt. Ik deel alle acties op per doelgroep, om een duidelijk overzicht te creëren.
Voor we beginnen …
Als ondernemer zijn marketing en sales ontzettend belangrijk, maar als freelancer is het niet altijd mogelijk om hier voorrang aan te geven. Marketing en sales zijn namelijk heel tijdrovend en daar heb je gewoon niet altijd de tijd voor. Het is dus onmogelijk om alle strategieën die ik hier kort voorstel toe te passen. Probeer het ook niet.
Als freelancer is het ontzettend belangrijk dat je focust. Kies maximaal twee strategieën per doelgroep uit en spits je daar volledig op toe. Zet een strategie op en zet door. Zeker bij marketing zie je pas na enkele maanden tot jaren een echt resultaat, dus geef niet zomaar op. Kies een handjevol technieken en specialiseer je daarin. Probeer je strategie voortdurend te verfijnen en pluk uiteindelijk de vruchten van je harde werk.
Collega-vertalers
Toen ik net startte, had ik 90% van mijn opdrachten te danken aan collega’s. Ondertussen is dat aandeel gezakt naar 25%, omdat ik steeds meer vertaalbureaus en rechtstreekse klanten aantrek, maar laat het duidelijk zijn: collega’s zijn erg belangrijk om te groeien als vertaler.
Als ze zelf te veel werk hebben, is de kans groot dat ze opdrachten uitbesteden. Bovendien gaan collega’s al sneller uitgebreide feedback geven (in tegenstelling tot vertaalbureaus en al zeker directe klanten) én kunnen ze je bij andere collega’s en klanten aanbevelen – als ze tevreden zijn over jouw vertaalkunsten. Dit is met andere woorden een doelgroep die je absoluut wilt aantrekken.
Grijp zoveel mogelijk kansen om met collega’s te verbinden
Ik heb op het vlak van collega’s erg veel geluk gehad aan het begin van mijn carrière. Tijdens mijn stage had ik namelijk de mogelijkheid om een tijdelijk vertaalbureautje op te richten met twee andere studenten en onder begeleiding van een ervaren vertaler. Zo had ik al minstens één kennis in de vertaalwereld. Tegen het einde van het jaar leerde ik ook de begeleider van een ander groepje kennen én bood een derde vertaler spontaan haar hulp aan. Ik sloot de stage dus af met drie geweldige collega’s aan mijn zij.
Maar je hoeft niet te wachten op een stage om te verbinden met collega’s. Vertalers vinden het leuk om andere vertalers te ontmoeten. Wees dus niet bang om eens een mailtje te sturen naar een vertaler die je wel sympathiek lijkt en eens iets te gaan drinken met deze persoon.
Ook op LinkedIn is het makkelijker dan ooit om met vertalers te verbinden en kennis uit te wisselen. Ik heb al heel leuke vertalers via LinkedIn leren kennen, vertalers op wie ik altijd kan rekenen en bij wie ik terecht kan voor vragen.
Zoek een rolmodel (en contacteer die)
Het is altijd al mijn droom geweest om literair vertaler te worden. In de Facebookgroepen voor vertalers was er één literair vertaler die echt in het oog sprong. De ervaring die ze had, de creativiteit in haar vertalen en haar behulpzaamheid. Dat alles maakte me erg nieuwsgierig om haar te contacteren en te vragen hoe zij dat nu doet, dat literair vertalen. Vindt ze het leuk? Hoe ziet haar dagindeling eruit? Krijgt ze veel opdrachten? Hoe krijgt ze die opdrachten?
Ik besloot haar via Facebook een berichtje te sturen en zo ging de bal aan het rollen. Ondertussen is zij een erg gewaardeerde collega die me steeds met raad en daad bijstaat. En vooral: ze is mijn rolmodel.
Zoek ook zo iemand die je inspireert, die je bijstaat, naar wie je opkijkt, op wie je kunt rekenen. En doe eens gek: contacteer die persoon gewoon. Misschien komt er geen antwoord, maar misschien ook wel en is dit het begin van een geweldige samenwerking.
Beperk je ook niet tot één persoon. Als je iemand opmerkt die gespecialiseerd is in een vak dat jou interesseert, aarzel niet om die persoon een mailtje te sturen. Misschien kan hij of zij je wel waardevolle tips geven en verklappen hoe hij/zij in die specialisatie is terechtgekomen?
Neem deel aan een netwerkavond
Wat is een beter moment om een vertaler beter te leren kennen dan tijdens een heerlijk etentje of een leerrijke studiedag? Er zijn heel wat netwerkevenement voor vertalers. Volg ze goed op, want wie weet loopt jouw volgende partner hier ergens rond.
Maak jezelf zichtbaar in de vertalersgroepen op Facebook
In 2019 mocht ik een lezing geven op de Taalconferentie van GentVertaalt. Tijdens mijn lezing hield ik een kleine peiling: welke vertalers denken dat ik goede kwaliteit lever? De meeste deelnemers staken hun hand op. Nochtans had 98% nog nooit een tekst van me gezien!
De reden dat ze me vertrouwen? Omdat ze mijn naam regelmatig zien verschijnen op Facebook en LinkedIn. Het verbaast je misschien, maar we zijn meer geneigd mensen te vertrouwen over wie we al veel gehoord hebben.
Als je dus hoopt veel opdrachten via collega’s te krijgen, raad ik je van harte aan om actief te zijn in de verschillende vertalersgroepen op Facebook. Antwoord af en toe eens op een vraag, plaats een grappige anekdote of klaag mee over de onredelijke tarieven.
Zorg ervoor dat andere vertalers jouw naam te zien krijgen en zich het liefst ook een idee kunnen vormen van jouw specialisaties. Antwoord eens op een vraag à la ‘Hoe zouden jullie dit vertalen?’. Misschien vindt een vertaler je oplossing zo mooi dat hij/zij jouw naam noteert?
Trouwens, er worden ook regelmatig opdrachten uitbesteed via Facebook. Ga ervoor, zou ik zo zeggen! Door op één oproep te reageren heb ik er een trouwe klant bijgekregen.
Vertaalbureaus
Vertaalbureaus zijn iets lastiger om te contacteren omdat er minder gelegenheden zijn om ze spontaan te leren kennen. Als je een vertaalbureau aan de haak slaat, is dat meestal het gevolg van een bewuste actie van jouw kant of die van het vertaalbureau. Etentjes zitten er hier niet in, maar wat dan wel?
Proz.com is jouw beste vriend
Mijn techniek is misschien wat gek, maar voor mij werkt het. In mijn wekelijks prospectiemoment ga ik naar het Blue Board op proz.com, typ ik een land in en ga ik elk vertaalbureau op de lijst af. Als de score 5/5 is, bezoek ik de website van het vertaalbureau om te kijken of de specialisaties in lijn liggen met de mijne en controleer ik nog even in de vertaalgroepen op Facebook of er niet te veel negatiefs is gezegd over het bureau in kwestie. Als alles snor zit, stuur ik een mail met mijn cv en een korte introductie.
Dit lijkt op het eerste gezicht erg intensief (en dat is het ook), maar op deze manier ben ik er zeker van dat ik élk vertaalbureau in België, Nederland, Frankrijk … heb gecontacteerd.
In 10% van de gevallen krijg ik ook wel degelijk antwoord. Wel moet ik daarbij vermelden dat ik naar het algemene e-mailadres op de website stuur. De inhoud van de mail is ook vrij algemeen: slechts 1 zin is gepersonaliseerd.
Als je veel tijd hebt, kun je ook investeren in een techniek genaamd warm calling. Ik heb het eens twee weken uitgeprobeerd en kreeg toen toch op 50% van mijn mails antwoord. Wat houdt dat nu in? Warm calling verwijst eigenlijk naar erg gepersonaliseerde mails. Je zoekt, via Google en LinkedIn, op wie er zoal werkt voor een bepaald vertaalbureau, contacteert die persoon rechtstreeks (info-adressen zijn uit den boze) en personaliseert je mail tot in de kleinste details.
Meer hierover: Marketing Tips for Translators ep. 29
Eerst bellen, dan mailen
Deze tip heb ik van een collega: in plaats van vertaalbureaus te mailen, belt ze hen eerst even op om te vragen of ze vertalers zoeken voor haar talencombinatie en of ze haar cv mag doorsturen.
Het voordeel van deze aanpak is dat de bureaus je niet kunnen negeren. Een mail kunnen ze ongemerkt verwijderen, maar als je belt, zijn ze verplicht in te stemmen dat je je cv mag doorsturen en eventueel een proefvertaling mag maken – of toch minstens om een reden te geven waarom je dat niet mag. Een extra pluspunt: je kunt je cv naar een specifieke persoon doorsturen, in plaats van een algemeen info-adres!
Je kunt er ook voor kiezen om je cv door te sturen en pas na een drietal dagen te bellen, om na te gaan of het bureau je mail wel heeft ontvangen.
Maar of je nu op voorhand of pas later belt, de clue is duidelijk: laat je mail niet onder aan de mailbox verdwijnen. Zorg dat je opvalt!
Om eerlijk te zijn heb ik nog geen andere manieren dan prospecting via proz.com uitgeprobeerd … Maar dat wil niet zeggen dat jij het niet anders kunt aanpakken. Een andere goede strategie is om met projectmanagers te verbinden op LinkedIn. Als je regelmatig op hun berichten reageert, bouw je vertrouwen op en heb je al één voet binnen in het vertaalbureau.
Directe klanten
Vroeg of laat wil je ook met rechtstreekse klanten samenwerken. Nu, ik ga niet doen alsof ik expert ben op het vlak van rechtstreekse klanten, want momenteel maken ze maar een klein deel van mijn klantenportfolio uit. Toch deel ik graag enkele technieken die ik hier en daar opgepikt heb.
Beurzen
Beurzen zouden een goede plaats zijn om directe klanten te ontmoeten. Ben je gespecialiseerd in mechanica? Zoek dan eens op wanneer er een evenement plaatsvindt waar ingenieurs massaal naartoe trekken. Neem je kaartjes mee en denk op voorhand na over de manier waarop je potentiële klanten wil aanspreken.
Laat je beroep overal ‘terloops’ vallen
Deze tip heb ik van een marketingspecialist en … hij werkt echt! De specialist raadt aan om overal waar je komt en bij iedereen met wie je praat, je beroep te vermelden. Niet dat je meteen met de deur in huis moet vallen, maar stel eens terloops een vraag zoals ‘en wat doe jij precies?’. Je gesprekspartner zal gegarandeerd ook naar jouw beroep vragen. En in sommige gevallen zegt hij zelfs: “Echt? Wij zijn toevallig op zoek naar een vertaler!”.
Geeft je gesprekspartner je helemaal de kans niet om naar zijn/haar beroep te vragen? Ga dan op zoek naar een behoefte waarvoor je een oplossing kunt bieden. Wat bedoel ik hiermee? Wel, snij eens een actueel (taalkundig) onderwerp aan, zoals machinevertaling (“Goh, hier in Brussel zie ik toch de raarste dingen, erger jij je daar niet aan?”) of een bedrijf dat internationaal gaat (“Ikea installeert zich nu ook in India, benieuwd of Indiërs de handleidingen zullen begrijpen). Misschien haalt je gesprekspartner wel een probleem aan (“We moeten dringend onze website updaten”)? In elk geval, ga op zoek naar een behoefte of probleem, maak de link met vertalen en stel een oplossing voor (die oplossing ben jij, wel te verstaan).
Ontmoet zoveel mogelijk mensen – in real life
Directe klanten weten vaak niet erg veel over de vertaalwereld en stellen het erg op prijs als ze je kunnen ontmoeten om het vertaalproces mondeling te bespreken. Wacht niet tot een potentiële klant dit voorstelt, maar bied het meteen zelf aan.
Een advocaat die ik op een netwerkevent leerde kennen, vertelde me trouwens eens dat hij, toen hij net startte, een brief stuurde naar alle ondernemingen in de gemeente waar hij werkte. Een eenvoudige brief waarin hij uitlegt dat hij net naar de gemeente verhuisd is en graag connecties wilde maken. Hij vroeg ze ook of ze eens wilden gaan eten met hem. Het resultaat? Sommige mensen reageerden niet, sommige weigerden, maar sommige zijn ook op zijn uitnodiging ingegaan.
En als je nerveus wordt gewoon door dit verhaal te lezen, haal even diep adem. Netwerken is heus niet zo erg als je het je voorstelt. Het is vaak een kwestie van gewoonte en voor je het weet is het peanuts om andere ondernemers op te bellen of te contacteren. Gewoon doen. Vertrouw me. Krijg je een nee, dan is dat heus niet het einde van de wereld. En krijg je een ja, wow, echt, goed bezig!
Zorg voor een verzorgde website
Ik heb al een handjevol directe klanten gehad die bij me zijn terechtgekomen via mijn website. Een opmerking die ik van deze klanten vaak hoor, is dat mijn website er erg verzorgd uitziet. Ook meerdere vertaalbureaus hebben me al complimenten gestuurd over mijn website.
Dit zeg ik nu niet om te stoefen, maar wel om aan te tonen dat een verzorgd imago vertrouwen inboezemt. Kies voor kleuren die professionaliteit uitstralen, die warm en vertrouwd aanvoelen. Plaats niet te veel tekst in een te klein tekstvak en werk met overzichtelijke titels. En vooral: deel een foto van jezelf, het liefst op een prominente plek (in mijn geval is dat op mijn cover). Het maakt jouw dienstverlening des te persoonlijker.
Vergroot je zichtbaarheid op sociale media
Voor vertalers die eerder verlegen zijn en niet graag buitenkomen, zijn sociale media de ideale manier om op te vallen. Vooral LinkedIn is een ware goudmijn voor vertalers zoals jij en ik. Op voorwaarde natuurlijk dat je actief bent. Wat bedoel ik daarmee? Plaats minstens drie keer per week een bericht en reageer tussentijds ook op de berichten van anderen. Connecteer met zoveel mogelijk mensen en stuur steeds een kort berichtje wanneer je met iemand connecteert.
Netwerk tot je erbij neervalt
Zoals eerder gezegd, is het zeker aangeraden om rechtstreeks contact te hebben met potentiële klanten. En om je ontmoetingskansen te vergroten, is het een goed idee om actief te netwerken. Sluit je aan bij verschillende organisaties en neem aan alle mogelijke evenementen deel.
Wees wel kieskeurig bij de keuze van je evenementen. Uit ervaring kan ik zeggen dat je meestal geen prospecten haalt uit kleine, gratis evenementen. Er zijn uitzonderingen natuurlijk, maar alle gratis netwerkgroepen waar ik me al bij aangesloten heb, bestonden meestal uit andere freelancers, vaak coaches, die absoluut geen vertaling nodig hebben.
Zoek waar de grote spelers naartoe gaan en zorg ervoor dat ook jij aanwezig bent.
Laat mensen over jou praten
Mond-tot-mondreclame blijft nog altijd de beste manier om nieuwe klanten te vinden. Mensen gaan namelijk sneller in zee met een onderneming als een kennis hen al is voorafgegaan.
Aarzel niet om klanten te vragen of je een bericht aan hen mag wijden op sociale media. De kans is groot dat ze dat bericht op hunbeigen pagina zullen delen en zo gaat de bal aan het rollen. Vraag ze ook zeker of ze een review willen achterlaten op je website, op Proz of op Google.
Promoot je bedrijf op de klassieke manier
Dacht je dat flyers oubollig waren? Think again! Het is nog altijd een doeltreffende manier om je naam te verspreiden – letterlijk in dit geval.
Als netwerken opnieuw niet zo je ding is, kun je gerust eens flyers gaan uitdelen, een advertentie plaatsen op sociale media of in een lokaal tijdschrift, een artikel schrijven voor een magazine of blog …