Vandaag hebben we het niet over een specifiek genre, wel over exotische talen. In Europese landen als België en Nederland ligt het erg voor de hand dat je veel werk zult hebben in het Engels en Frans, maar hoe zit het met andere talen zoals Deens, Russisch, Koreaans of Zuid-Afrikaans?
Nicky Wijns staat met Litterate zowel bekend om haar freelance les- als vertaalactiviteiten, naast copywriten. Dagelijks gaat ze aan de slag met Nederlands, Frans en Engels, maar evengoed met Russisch. Ontdek in haar gastblog hoe Nicky van haar passie haar beroep maakte en wie weet ga jij op een dag ook aan de slag met een bijzondere taal!
Nog voordat ik mijn diploma van het secundair onderwijs in handen had, stond het al vast: ik moest en zou talen studeren, Oost-Europese talen om precies te zijn. Want zo’n alledaagse taal als Engels of Frans, dat kan toch iedereen? (Trust me: de wijsheid kwam met de jaren.)
Zoals zovele van mijn studiegenoten kwam ik in de eerste fase van mijn professioneel leven slechts sporadisch met het Russisch in aanraking. Toch draaide alles in mijn job rond taal, weliswaar mijn moedertaal: ik werkte namelijk als zelfstandig taaltrainer en gaf Nederlands aan volwassenen. Na een paar jaar kreeg ik last van voorbereidingsmoeheid en begon het te kriebelen om opnieuw te gaan studeren. Dit keer werd het de Master in het Vertalen; de bacheloropleiding had ik meteen na mijn eerste studie Slavistiek al afgewerkt. Eindelijk zou ik gaan vertalen, eindelijk zou ik weer op dagelijkse basis in contact komen met het Russisch, mijn absolute lievelingstaal.
Ook hier hebben de tijd en ervaring me enige wijsheid bijgebracht. Kom ik dagelijks met het Russisch in contact? Verre van. Meer dan 90% van de teksten die ik vertaal, zijn in het Frans of Engels opgesteld. Onlangs nog had ik een stevige opdracht vanuit het Russisch waar ik mijn tanden kon inzetten, enkele artikels over de kunstbiënnale in Brugge, maar dat was een hoogst uitzonderlijke gebeurtenis.
Nu moet ik hieraan toevoegen dat ik geen beëdigd vertaler ben en slechts zeer zelden juridische teksten vertaal, eigenlijk alleen maar om een collega uit de nood te helpen. Voor mijn Russischtalige collega’s die wél beëdigd zijn en zich in het juridische domein gespecialiseerd hebben, ligt de situatie heel anders, die hebben een pak meer werk. Ik focus me echter meer op redactionele en commerciële teksten, en – voor zover ik weet, ik beweer niet dat ik de waarheid in pacht heb – is er daar vanuit het Russisch veel minder vraag naar. Als ik dan toch eens een aanvraag krijg, zijn de tarieven om te huilen: Rusland is een van de vele landen waar een tarief van € 0,03 of minder doodnormaal is. Of wat dacht je van een vaste prijs per pagina, namelijk een slordige 500 roebel? Omgerekend is dat nog geen 7 euro … voor een hele pagina tekst. Als ik toch een fatsoenlijk, levensvatbaar tarief durf te vragen, krijg ik dan ook vaak het deksel op de neus.
Pleit ik er nu voor om het Pools, Chinees, Zweeds of Arabisch links te laten liggen? Zeker niet. Ben je ervan overtuigd dat een carrière als vertaler helemaal jouw ding is? Join the club, maar kies je werktalen zorgvuldig uit. Engels en Frans, “de talen die toch iedereen kan”, worden op de vertaalmarkt het meest gevraagd. Daarnaast zie ik dat ook mijn collega’s die vanuit het Duits vertalen, niet om werk verlegen zitten. Een exotische taal kiezen in combinatie met een taal uit de ons omringende landen lijkt me dan ook de beste optie. Wanneer je toch absoluut met die exotische taal aan de slag wil, vraag dan eens aan meer ervaren collega’s of het de moeite loont om je te laten beëdigen en kijk de voorwaarden hiervoor ook goed na. Of misschien ben je een van de happy few die tot de uitgeverswereld kan toetreden en boeken mag vertalen?
Natuurlijk kan je ook op andere manieren met je exotische taal in contact blijven. Zo organiseer ik in het voorjaar van 2019 een cursus Russisch voor beginners, iets waar ik nu al heel erg naar uitkijk. Daarnaast ga ik regelmatig een koffie drinken met Russischtalige vrienden, om mijn niveau toch min of meer op peil te houden. En ook tv, radio en boeken zijn belangrijke hulpmiddelen om met de taal in contact te blijven. Vanzelfsprekend was het fijner als ik op dagelijkse basis toffe teksten uit het Russisch mocht vertalen, maar dat is nu eenmaal niet het geval. Gelukkig krijg ik heel wat opdrachten vanuit het Frans, nog altijd mijn tweede favoriete taal, en kan ik als zelfstandige mijn eigen projecten op poten zetten.
Conclusie? Met voorkennis en realistische verwachtingen kom je al een heel eind. Ga te rade bij mensen uit het werkveld, zodat je weet wat je mag verwachten en een weloverwogen beslissing kunt nemen. Maar volg altijd je hart en bedenk eventueel andere manieren om die exotische taal te benutten. Want doen wat je graag doet, da’s goud waard.