Een goede vertaling en een tevreden klant gaan vaak gepaard met wat vertaaltalent, maar zeker ook met een goed vertaalproces. Van het moment dat ik de brontekst ontvang tot het moment dat ik de vertaling terugstuur, wat doe ik allemaal om kwaliteit te garanderen?
Me informeren bij de klant
Iedere klant is anders, met andere voorkeuren en andere verwachtingen. Zeker bij nieuwe klanten stel ik dus vaak enkele vragen als ik een opdracht aanvaard:
- Jij of u?
- Hoe vrij vertaald mag de tekst zijn?
- Bij blogs en websites: moet ik rekening houden met SEO, met zoekwoorden?
- Als de (eind)klant niet in België gevestigd is: welke variant van het Nederlands?
- Bij eindklanten: wie is het doelpubliek?
- Bij vertaalbureaus: heeft de klant specifieke verwachtingen of opmerkingen?
Het zijn een aantal belangrijke vragen die me toestaan de vertaling op maat van de klant te maken.
Stel ik ze bij elke vertaling? Niet per se. Veel is op zich al duidelijk. Vaak hebben eindklanten al een website, waarop ik kan zien of ze u of je gebruiken en wat het doelpubliek is dat ze voor ogen houden. Maar toch kan het nooit kwaad om je extra goed te informeren!
Voorbereiding
In de ideale wereld heb je een ruime deadline en kun je dus ook wat tijd nemen om de vertaling voor te bereiden. Wat bedoel ik met voorbereiden? Meer te weten komen over de eindklant en het onderwerp van de tekst, door bijvoorbeeld de website van de klant te lezen of parallelteksten.
Ik merk het zelf ook: telkens als ik me eerst kan inlezen over een opdracht, is mijn vertaling van veel betere kwaliteit. Waarom? Omdat ik in parallelteksten al vaak wat terminologie tegenkom en meteen ook vertrouwd raak met de stijl van dit soort teksten.
Vaak is de deadline echter heel strak (soms zelfs enkele uren later), waardoor ik hier niet altijd tijd voor heb. In dat geval beperk ik me tot eenvoudige opzoekingen tijdens het vertalen zelf.
Wat de vertaling zelf betreft, lees ik die niet helemaal door voor ik eraan begin. Ik lees vaak enkel de eerste pagina, tot ik ongeveer weet waarover de tekst gaat. Meestal krijg ik ook een briefing van de klant, waardoor ik de kern al min of meer begrijp.
Is dat goed? Ja en nee. Nee, omdat je natuurlijk beter vertaalt als je het volledige verhaal kent. Ja, omdat het vaak gewoon niet haalbaar is. Ik krijg meestal grote opdrachten, van enkele duizenden woorden. Het duurt een poosje voor je zo’n grote tekst hebt gelezen en daar word je bovendien niet voor betaald …
Maar op zich heb ik er nog nooit problemen mee gehad. Zitten er toch nog begripsfouten in? Dan haal ik die er tijdens de revisie uit, wanneer ik de tekst wél volledig ken.
Het vertalen zelf
Wanneer ik vertaal, zijn er drie belangrijke dingen die ik doe:
Terminologie opzoeken
Tijdens mijn vertalingen zoek ik heel veel op. Woorden die ik niet ken en typische zinnen (zeker bij juridische teksten) tik ik steevast in op Google of in de Van Dale, om er zeker van te zijn dat ik steeds de juiste vertaling vind.
Vragen en opmerkingen bijhouden
Terwijl ik vertaal, stoot ik regelmatig op onduidelijkheden of zinnen die wat raar geformuleerd staan. Om er zeker van te zijn dat ik de juiste interpretatie heb, hou ik een lijstje bij met al mijn vragen en stuur ik die telkens op het einde van de dag door naar de klant.
Spelfouten aanduiden
Soms kom ik ook spelfouten tegen in de brontekst en ook die duid ik aan. Niet allemaal, want ik zie ze ook niet allemaal en ga er niet bewust naar op zoek, maar degene waar ik terloops op bots, markeer ik. Zodra ik de vertaling dan doorstuur, stuur ik ook een lijstje met opmerkingen mee. Mijn ervaring is dat klanten deze extra inspanning wel waarderen.
Revisie
Idealiter, als er opnieuw voldoende tijd is, laat ik de vertaling een dagje liggen. Ik heb namelijk heel wat moeite om op een scherm te lezen, waardoor ik spelfouten makkelijk over het hoofd zie, zeker als de vertaling dan ook nog in mijn hoofd zit.
Vervolgens lees ik de vertaling grondig na. Aangezien ik spelfouten makkelijk over het hoofd zie, zorg ik er steeds voor dat het lettertype waarin ik nalees groot genoeg is, met voldoende afstand tussen mijn letters. In MemoQ staat al mijn tekst zo in Verdana 12.
Als ik alles één of twee keer heb nagelezen, doe ik nog een QA-check in MemoQ en ten slotte ook nog een spellingscontrole in Word. Op termijn zou ik ook nog XBench willen aanschaffen als extra QA-tool, maar voorlopig moet ik het zonder stellen.
Of ik een tekst één of twee keer nalees, hangt vaak af van de lengte van de opdracht, hoeveel tijd ik heb en hoelang ik de tekst kan laten ‘rusten’. Kortere teksten zal ik al sneller meerdere keren nalezen dan teksten die enkele ettelijke pagina’s lang zijn. Als ik geen andere dringende opdracht in het vooruitzicht heb, heb ik ook meer tijd.
Wel is het zo dat als ik een tekst meteen na de vertaling moet nakijken, zonder dat ik die een dagje kon laten liggen, ik alles hoe dan ook twee keer nalees.
De vertaling versturen
Als ik de vertaling verstuur, stuur ik alle opmerkingen mee:
- Dingen waarover ik twijfel en waarop de klant me ook geen antwoord kon bieden
- Spelfouten en andere opmerkingen over de brontekst
- Eventuele tips voor de klant
- Bij heel commerciële teksten: verschillende voorstellen voor titels, bijvoorbeeld
After sales service
Wanneer ik een vertaling naar een rechtstreekse klant stuur, maak ik hem duidelijk dat hij twee weken de tijd heeft om opmerkingen door te geven. Tijdens deze periode pas ik de tekst namelijk gratis en met veel plezier aan. Zodra deze termijn verstreken is, beschouw ik de opdracht als afgerond en maak ik een nieuw project aan voor elke wijziging die toch nog gemaakt moet worden.
Ik probeer achteraf ook nog eens te polsen naar de tevredenheid van de klant. Meestal doe ik dat op het moment dat ik de factuur verstuur. Ik vraag dan bijvoorbeeld wat er met de tekst gebeurd is en hoe die onthaald werd.