Als vertaler zul je regelmatig kritiek krijgen. Een vertaling die niet goed is, een klant die vond dat je toch iets sneller kon reageren of een collega die je tekst nog te stijf vindt.
Ook ik kreeg veel kritiek
Ook toen ik net startte, kreeg ik regelmatig kritiek: Lisa, je vertaalt nog veel te stijf. Lisa, let op je spelling. Lisa, ik merk toch dat je minder inspanningen hebt geleverd voor deze tekst, de terminologie klopt niet helemaal.
In het begin was het altijd even slikken. Ik probeer steeds om een zo mooi mogelijke vertaling te leveren en steek daar ook veel tijd in. Om dan een mail te krijgen waarin een klant of collega zegt dat hij ontgoocheld is, dat kwam en komt nog steeds hard aan.
Het is dan een kunst om het mooie te zien in kritiek, om het te beschouwen als een leerkans. Een kunst die weliswaar moeilijk te leren is, maar die het leven zoveel aangenamer maakt.
In deze blog wil ik het dus graag hebben over de manier waarop ik omga met kritiek.
Kritiek is absoluut niet fijn
Ik weet nog heel goed hoe ik in het begin reageerde op kritiek. Telkens als ik een mail of een telefoontje kreeg, opende ik meteen het bestand met alle opmerkingen. Al het rood … Ik begin de revisie te lezen en dacht steeds bij mezelf: “Dit is toch ook juist?”, “Dat is maar een klein foutje!”, “Ja, maar het mijne is ook wel goed”. Ik was absoluut niet objectief en had moeite om wijzigingen te aanvaarden.
Ik was ook heel erg emotioneel. Als ik kritiek kreeg, had ik de neiging om boos te worden en was mijn hele dag om zeep. Ik kwam meteen in een negatieve spiraal terecht en dacht vaak: “Zie je wel, ik ben geen goede vertaler.” “Ik ga nooit beter worden.” “Ik had nooit vertaler in hoofdberoep moeten worden.”
Enkele uurtjes later zou ik dan kalmeren en ging het al wat beter. Ik bekeek de revisie nog eens opnieuw, deze keer met een iets objectievere blik, en schreef een antwoord naar de klant. Ik verontschuldigde me en vertelde dat ik heel dankbaar was voor alle tips en feedback. En op het moment dat ik gekalmeerd was, was ik ook heel dankbaar. Ik begrijp dat dit een leerkans was (want uiteindelijk, hoeveel klanten geven je feedback op je vertalingen?) en ging ook concreet aan de slag met die feedback. Ik heb een tijd lang een schriftje bijgehouden met alle opmerkingen in.
Schud de negatieve gedachten van je af
Ondertussen ben ik al een aantal jaar aan de slag en heb ik al ruimschoots de tijd gehad om na te denken over de manier waarop ik omga met kritiek. Ik heb een soort van routine gekweekt, die ik graag met je wil delen.
Mind me, ik vind kritiek nog steeds niet fijn. Maar ik laat me er minder door ontmoedigen. Hoe precies?
Anticipeer op je emotionele reactie
Ten eerste probeer ik zoveel mogelijk te anticiperen op mijn emotionele reactie. Als ik een mail krijg met kritiek, dan lees ik de mail snel en bekijk ik eens kort de revisie. Ik dwing mezelf niet te veel na te denken op dat moment. Ik overloop gewoon de wijzigingen en probeer er geen oordeel aan te koppelen. Al is dat natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan, want ergens in mijn achterhoofd blijft een klein stemmetje zich afvragen of ik wel goed genoeg ben.
Doe iets helemaal anders
Vervolgens doe ik iets compleet anders. Ik ga even wandelen, spreek met familie, ga boodschappen doen, ruim op enz. Iets helemaal anders om te vermijden dat ik te emotioneel word. En dat werkt, voor mij toch. Ik weet dat er in mijn mailbox kritiek staat, maar voor ik er actief mee aan de slag ga, zorg ik ervoor dat ik rustig ben.
Ga serieus en grondig aan de slag met de opmerkingen
Zodra ik het gevoel heb dat ik klaar ben om op een neutrale manier te antwoorden op de kritiek, zet ik me opnieuw aan mijn bureau en lees ik de wijzigingen grondig. Vroeger verzamelde ik alle kritiek in een Excel-bestand, nu hou ik een mooi boekje bij met alle vertalingen die toch wel beter kunnen.
Dat boekje is ondertussen trouwens ook veel meer geworden: telkens als ik een mooie zin tegenkom, of een woord dat ik nog niet kende, of gewoon een leuke vertaling, noteer ik dat in mijn boekje. Toegegeven, het is al even geleden dat ik mijn boekje heb aangevuld, maar het idee op zich is niet slecht. Op de bus of in de trein kan ik alle tips, opmerkingen en mooie uitdrukkingen herlezen en zo voel ik me beter voorbereid op een volgende opdracht.
Bedank de klant
Ten slotte schrijf ik ook een antwoord naar de klant. Ik bedank hem voor alle feedback. Als de klant een collega is, stel ik soms ook extra vragen, zeker als ik fouten tegen terminologie heb gemaakt. Ik vraag dan waar de collega zulke terminologie opzoekt, of hij misschien nog interessante bronnen heeft, misschien kan hij wel opleiding aanraden enz.
En dat is het zowat. Op zich doe ik niets speciaals of groots, maar het is belangrijk om te beseffen dat een bepaalde emotionele reactie of het gevoel dat je niet goed genoeg bent normaal is. Het is ook belangrijk dat je voor jezelf een manier vindt om daarmee om te gaan en dat je ook heel concreet aan de slag gaat met kritiek. Alleen zo kun je groeien.